Karpuz iştah açıcı ve serinletici olarak bilinen bir yaz sebzesidir. Karpuz meyvesinde
oldukça yüksek oranda şeker bulunur.



İKLİM İSTEKLERİ



Karpuz sıcak ve ılıman iklim sebzesidir.Bu nedenle karpuz yetiştiriciliği ilkbaharda don tehlikesi ortadan kalktıktan sonra yapılabilir. Karpuz uzun ve sıcak bir gelişme devresine ihtiyaç duyar. Olgunluk döneminde ise yüksek sıcaklık ve düşük nem ister. Karpuz bitkisi en ideal 20-25 oC gelişir. Karpuz fideleri toprak sıcaklığı 15 oC olduğunda dikilmelidir. İlimizde karpuz fidesi dikimi için en uygun zaman mayıs ayının ilk yarısı (6-12 mayıs)’dır. Kuru havalardan ve sıcaktan hoşlanmadığı gibi fazla hava neminden de hoşlanmaz. Çok nemli hava koşullarında karpuz mantari hastalıklara çok çabuk yakalanır.

TOPRAK İSTEKLERİ


Karpuz yetiştiriciliği için en elverişli topraklar akarsu kenarlarındaki milli topraklarla, su tutma kabiliyeti yüksek, kumlu-tınlı veya tınlı-kumlu, killi-tınlı alüviyal yapıda organik maddece zengin, süzek topraklardır. Kökleri narin olduğu için ağır topraklar tercih edilmez. Taban suyu çok yüksek arazileri sevmez. Taban suyunun bir metre civarında bulunması karpuz için idealdir.
TOPRAK HAZIRLIĞI ve DİKİM
Toprak birkaç defa derince işlenir. Hafif bünyeli kumlu topraklarda yetiştiricilik yapılacaksa; toprağın bünyesi yanmış çiftlik gübresi ve diğer besin maddeleri ile iyileştirildikten sonra yapılmalıdır. Aşılı karpuz fideleri kontrollü fide yetiştiriciliği yapan seralardan alınmalıdır. Aşılı karpuz fideleri daha önceden yapılmış olan karıkların sırt bölgesine, aşı noktası toprakla temas etmeyecek şekilde dikilmelidir. Aşılı karpuz fideleri hızla büyüdüğü ve geniş alana kol attığı için diğer aşılı olmayan karpuz fidelerine göre daha geniş aralıklarla dikilmelidir. Aşılı fideler sıra arası 1m., sıra üzeri 4 m. olacak şekilde dikilir. Buna göre 1 dekara 250 adet bitki dikilir. Çiçeklenme dönemine kadar 2-3 kez çapalanarak toprak havalandırılmalıdır. Böylelikle toprağın su tutma kapasitesi arttırılıp, yabancı ot ile mücadelesi de yapılmış olur.

AŞILI KARPUZ YETİŞTİRİCİLİĞİ


Yetiştiricilikte aşılı fide kullanmanın amacı nedir?
Toprak ve kök hastalıklarına hassas ama pazar değeri iyi olan çeşitleri toprak ve kök hastalıklarına dayanıklı anaçlar üzerine aşılayarak yetiştiricilik yapabilmektir. Özellikle mantari hastalıklar toprakta uzun süre kalabilir. Bu hastalığı taşıyan topraklarda yetiştirmek istediğimiz çeşit hassas olduğu için hastalanacak ve üreticilerimizi zarara uğratacak ve yetiştirilemeyecektir. Mantari hastalık yani fusarium problemi olan tarlalarda aşılı fide ile yetiştiricilik yapılması bitkiyi toprak kaynaklı hastalıklardan koruyacaktır. Böylece toprak ilaçlaması yapılmayan, yıllardır karpuz yetiştirilemeyen topraklarda da yetiştiricilik yapılacaktır.
Fide dikimi ve dikim sonrasında hangi kurallara uymalıyız?
-Dikimden önce toprağın tavında olmasına dikkat etmeliyiz.
-Dikimi serin saatlerde yapmalıyız.
-Fideyi viyolden çıkarırken yapraklı kısmından tutmalıyız. Eğer gövdeden tutarsak gövdeyi zedeleyebiliriz.
-Fideyi derin dikmeyip, kök boğazına toprak gelmemesine dikkat etmeliyiz.
-Dikim sırasında anaç gövdesi mutlaka toprak üzerinde kalmalıdır. Aşı noktası veya kalemin gövdesi toprakla temas etmemelidir.
-Boğaz doldurma işlemi kesinlikle yapılmamalıdır.
-Çapalama sırasında bile aşı noktası toprakla kapatılmamalıdır.
-Dikimden hemen sonra bolca can suyu verilmelidir.


SULAMA


Aşılı karpuz fideleri dikildikten sonra can suyu verilmelidir. Fideler köklenip filiz atmaya başladıktan sonra 10-15 günde bir sulama yapılmalıdır. Düzenli bir sulama yapılmazsa bitkilerde gelişme olumsuz yönde etkilenir. Düzensiz sulama meyvelerin olgunlaştığı dönemde olursa meyvelerde çatlamaya neden olur. Sulamada göllendirme yapılmamalıdır. Fazla su hasat sonrası dayanım süresini ve meyve tadını azaltır.Karıklara verilen suyun bitkilerin kök bölgesine ve meyvelerine ulaşması engellenmelidir. Aksi takdirde su ile temas ederse aşı yerinde köklenme meydana gelecek ve topraktan bulaşacak hastalıklar oluşan bu köklerle bitkinin diğer kısımlarına taşınacaktır. Böylece bitki kök bölgesinde hastalık oluşacak ve bitkinin ölmesine neden olacaktır.


İLAÇLAMA


Dikimden 15-20 gün sonra mantari hastalıklara ve zararlılara karşı 15-20 günde bir 4-5 kez koruyucu ilaçlama yapılmalı, hastalık ve zararlı (özellikle yaprak bitleri, kırmızı örümcek zararlıları ile külleme hastalığına karşı) durumuna göre fungusit ve insektisitlerle de ilaçlama yapılmalıdır. Karpuz bitkilerinin çiçeklenme ve meyve bağlama döneminde arılara etkili olan insektisitlerin uygulanmasından mutlaka kaçınmalıdır. Meyveler belli bir büyüklüğe ulaştıktan sonra zirai ilaçlama azaltılır. Hasat sonuna doğru zirai mücadeleden tamamen vazgeçilir.


GÜBRELEME


Karpuzun çiftlik gübresi yanında ticari gübreye olan ihtiyacı da fazladır. Fide dikimi
yapılmadan önce toprağa 3-4 ton yanmış çiftlik gübresi verilmelidir. Karpuz bitkisi
güvercin, koyun ve keçi gübrelerinden de hoşlanır.
Çiftlik gübresinin yanında dekara saf olarak;
15-20 kg azot,
10-12 kg fosfor ve
20-25 kg potasyum
verilmelidir. Verilecek gübrenin bir kısmı fide dikiminden önce; kalan kısmı da haziran
ayından itibaren sulamalarla birlikte 4-5 kerede verilmelidir.


HASAT


Karpuzda meyve bağlama farklı dönemlerde olduğundan karpuz meyveleri de farklı
dönemlerde olgunlaşırlar. Olgunlaşan meyveler kademeli şekilde hasat edilir. Kademeli hasat 3-5 defada tamamlanır.

OLGUNLUK KRİTERLERİ


Karpuzlarda olgunluk meyveler ve meyve sapları üzerinde meydana gelen bazı belirtilerle kolayca anlaşılır.
-Meyve kabuğu tırnakla kolayca sıyrılır.
-Karpuz sapları üzerinde bulunan kulakçıklar kolayca kurur.
-Karpuzu dalına bağlayan tüylü sapları kurur.
-Karpuz üzerine parmakla sertçe vurulduğunda kendine has dolgun ve tok bir ses çıkarır.
-Avuçlar arasına alınan karpuz kulağın yanında sıkıldığında içerden bir çıtırdama sesi
gelir.
-Olgun karpuzlar kavunların aksine olgunluğun ileri dönemlerinde hafifler.
-Meyve kabuğu üzerindeki mum tabakası matlığını kaybeder ve meyve parlak bir hal alır.
Yukarıda açıklanan belirtiler varsa karpuz meyveleri olgun hale gelmiş olup, hasat edilebilir. Karpuzlarda meyve bağlama farklı dönemlerde olduğu için karpuz meyveleri de farklı dönemlerde olgunlaşır.
Olgunlaşmış karpuz meyveleri zaman geçirilmeden hasat edilmelidir. Karpuzda hasattan sonra olgunlaşma devam etmez. Bu nedenle hasat meyvelerin olgunlaştığı dönemde yapılmalıdır.


VERİM


Aşılı karpuz bitkilerinde iyi bir bakım ve gübreleme yapıldığında, hastalık ve zararlılarla
mücadele edildiğinde hasat, sonbahar ilk donlarına kadar devam edebilir. İyi bakım
şartlarında bir dekardan 8-10 ton ürün alınabilmektedir.